Ons advies
Besteed vanaf de start van de behandeling aandacht aan een gezond eetpatroon en voldoende beweging, natuurlijk voor zover dit mogelijk is. Ook na afloop van de behandeling blijft dit belangrijk. Dit kan lastig zijn als je kind moe is of zich niet fit voelt. Een diëtist en/of fysiotherapeut kunnen hierbij helpen.
Wil je weten wat je kind nodig heeft tijdens de behandeling? In dit artikel lees je meer over welke voeding je kind met kanker nodig heeft. Maak je je zorgen over het gewicht van je kind? Bespreek dit met de arts.
Gevolgen van gewichtstoename
Kinderen die veel aankomen tijdens de behandeling hebben een grotere kans op overgewicht. Vaak verliezen ze ook spiermassa.
Uit onderzoek blijkt dat te veel aankomen en overgewicht tijdens de kankerbehandeling in de kinderjaren kunnen leiden tot (fors) overgewicht als volwassene1. Dit vergroot de kans op onder andere diabetes, hart- en vaatziekten en kanker op volwassen leeftijd1,2.
Wat blijkt uit onderzoek?
Er zijn verschillende factoren die invloed kunnen hebben op gewichtstoename. Zoals:
- Eten en drinken tijdens de behandeling (inhaalgroei)
- Veranderingen in eetgedrag
- Minder bewegen
- Bijwerkingen van behandeling en medicijnen3,4
Eten en drinken tijdens de behandeling (inhaalgroei)
Bij een slechte voedingstoestand of ondervoeding aan het begin van de behandeling kan het nodig zijn voor je kind om aan te komen. Sondevoeding kan hierbij gegeven worden. Kinderen met een slechte voedingstoestand bij de diagnose kunnen snel aankomen in gewicht. Dit wordt ook wel inhaalgroei genoemd. Het is dan belangrijk om te kijken wanneer er gestopt kan worden met de sondevoeding, zodat het kind niet meer aankomt dan nodig5.
Verandering in eetgedrag
Tijdens behandeling kunnen kinderen ongezonde voedingsgewoonten ontwikkelen. Ze worden bijvoorbeeld kieskeurig over hun eten en drinken. Of ze gaan eten gebruiken om aandacht te krijgen of om af te leiden6. Kinderen eten dan wel genoeg, maar bijvoorbeeld voeding met veel vet en/of veel suiker.
Vaak wordt er door kinderen tijdens de behandeling minder zuivel, groente en fruit gegeten en hebben ze een voorkeur voor hartige snacks. Uit onderzoek blijkt dat kinderen met kanker vaak minder gevarieerd eten en daarom mogelijk tekorten krijgen aan bepaalde voedingsstoffen, zoals calcium6-8.
Minder bewegen
Kinderen kunnen tijdens de behandeling aankomen door te weinig te bewegen5,6. Door het veel in bed liggen en weinig energie hebben kan het lastig zijn om voldoende in beweging te blijven.
Bijwerkingen van behandeling en medicijnen
Gewichtstoename wordt vooral gezien bij de behandeling van hematologische tumoren (bloed- en lymfeklierkanker) en hersentumoren1,5.
Bij hematologische tumoren (bloed- en lymfeklierkanker) kan de gewichtstoename te maken hebben met de medicijnen die gebruikt worden1,5. Door corticosteroïden, zoals prednison en dexamethason, kan de verdeling van vet en vocht in het lichaam van je kind veranderen2. Hierdoor kan je kind (tijdelijk) meer vet in het gezicht en rond de romp krijgen.
Ook kunnen kinderen die corticosteroïden krijgen last hebben van een ongeremde eetlust, wat kan bijdragen aan gewichtstoename. Soms lukt het met aanpassingen in de voeding de toename van de vetmassa te beperken2. Lees hier meer over voeding bij corticosteroïden.
Bij hersentumoren kan gewichtstoename (met name vetmassa) komen door minder beweging en door veranderingen in hormonen1,9. Door bestraling van de hersenen of schade na een hersenoperatie kunnen kinderen met kanker minder gevoelig worden voor het hormoon dat een seintje geeft dat ze genoeg gegeten hebben. Hierdoor kunnen kinderen meer gaan eten1,9.
Bronnen
- Brinksma, A., Sulkers, E., Kouwenberg, D., Lelieveld, O. T., Boot, A. M., Burgerhof, J. G., & Tissing, W. J. (2022). Changes in body size and body composition in survivors of childhood cancer: seven years follow-up of a prospective cohort study. Clinical Nutrition, 41(12), 2778-2785. https://doi.org/10.1016/j.clnu.2022.10.021
- American Cancer Society (2023). Special Nutritional Issues For Children with Cancer. https://www.cancer.org/cancer/survivorship/children-with-cancer/nutrition/when-your-child-is-taking-steroids.html
- Cohen J, Goddard E, Brierley M-E, Bramley L, Beck E. Poor Diet Quality in Children with Cancer During Treatment. Journal of Pediatric Oncology Nursing. 2021;38(5):313-321. doi:10.1177/10434542211011050
- Sawicka-Żukowska, M., Łuczyński, W., Dobroch, J., & Krawczuk-Rybak, M. (2020). Factors affecting weight and body composition in childhood cancer survivors—cross-sectional study. ecancermedicalscience, 14.https://doi.org/10.3332%2Fecancer.2020.999
- Brinksma, A., Roodbol, P. F., Sulkers, E., Kamps, W. A., de Bont, E. S., Boot, A. M., ... & Tissing, W. J. (2015). Changes in nutritional status in childhood cancer patients: a prospective cohort study.Clinical Nutrition, 34(1), 66-73. https://doi.org/10.1016/j.clnu.2014.01.013
- Murphy-Alford, A. J., White, M., Lockwood, L., Hallahan, A., & Davies, P. S. W. (2019). Body composition, dietary intake and physical activity of young survivors of childhood cancer. Clinical nutrition (Edinburgh, Scotland), 38(2), 842–847. https://doi.org/10.1016/j.clnu.2018.02.020
- Fleming, C. A. K., Murphy-Alford, A. J., Cohen, J., Fleming, M. R., Wakefield, C. E., & Naumann, F. (2022). Poor diet quality and adverse eating behaviors in young survivors of childhood cancer. Pediatric blood & cancer, 69(1), e29408. https://doi.org/10.1002/pbc.29408
- Goddard, E., Cohen, J., Bramley, L., Wakefield, C. E., & Beck, E. J. (2019). Dietary intake and diet quality in children receiving treatment for cancer. Nutrition reviews, 77(5), 267–277. https://doi.org/10.1093/nutrit/nuy069
- Van Schaik, J., van Roessel, I. M., Schouten-van Meeteren, N. A., van Iersel, L., Clement, S. C., Boot, A. M., ... & van Santen, H. M. (2021). High prevalence of weight gain in childhood brain tumor survivors and its association with hypothalamic-pituitary dysfunction. Journal of Clinical Oncology, 39(11), 1264-1273. https://doi.org/10.1200/jco.20.01765